Wpływ AI na nasze umiejętności krytycznego myślenia
Zespół badawczy z Microsoft i Uniwersytetu Carnegie Mellon przeprowadził badanie, które analizuje wpływ wykorzystania sztucznej inteligencji generatywnej na umiejętności krytycznego myślenia w miejscu pracy.
W artykule stwierdzono, że „niewłaściwie używane technologie mogą prowadzić do pogorszenia zdolności poznawczych, które powinny zostać zachowane”.
Zmiana roli człowieka
Kiedy pracownicy polegają na sztucznej inteligencji generatywnej, ich wysiłek koncentruje się na weryfikacji czy odpowiedzi AI są odpowiednie do użycia zamiast na wykorzystaniu wyższych umiejętności krytycznego myślenia, takich jak tworzenie, ocenianie i analiza informacji. Jeśli ingerencje człowieka są ograniczone do sytuacji, gdy odpowiedzi AI są niewystarczające, pracownicy tracą rutynowe okazje do ćwiczenia swojej oceny i wzmacniania zdolności poznawczych, co prowadzi do ich zaniku i nieprzygotowania na pojawiające się wyjątki.
Innymi słowy, kiedy nadmiernie polegamy na AI, stajemy się mniej skuteczni w rozwiązywaniu problemów, gdy technologia zawodzi.
Podstawowe wnioski z badania
Badanie obejmowało 319 osób, które używały AI generatywnej co najmniej raz w tygodniu w pracy. Uczestnicy zostali poproszeni o przedstawienie trzech przykładów wykorzystania AI, które mieściły się w trzech głównych kategoriach: tworzenie (np. pisanie emaili), zdobywanie informacji (badanie tematów lub podsumowywanie artykułów) i uzyskiwanie porad (np. tworzenie wykresów z danych). Dodatkowo, badani odpowiedzieli na pytania o to, czy podczas wykonywania zadań praktykują umiejętności krytycznego myślenia, oraz czy użycie AI zwiększa lub zmniejsza ich wysiłek w tym zakresie. Każdy z badanych miał również ocenić swoje zaufanie w siebie, AI i swoje umiejętności oceny wyników AI.
Około 36% uczestników potwierdziło, że używają umiejętności krytycznego myślenia w celu zmniejszenia potencjalnych negatywnych skutków użytkowania AI. Przykładowo, jedna z uczestniczek używała ChatGPT do stworzenia opinii o pracowniku, ale sprawdzała wynik AI z obawy przed przypadkowym wysłaniem czegoś nieodpowiedniego. Inny uczestnik edytował maile generowane przez AI przed ich wysłaniem do przełożonego, by nie naruszyć firmowej kultury. Wiele osób potwierdzało odpowiedzi AI przy pomocy wyszukiwań w sieci, co często zniweczało cel korzystania z AI.
Zrozumienie ograniczeń AI
By skutecznie kompensować ograniczenia AI, pracownicy muszą zdawać sobie sprawę, jak te ograniczenia działają. Jednak nie wszyscy uczestnicy byli tego świadomi.
„Potencjalne zagrożenia związane z odpowiedziami sztucznej inteligencji mogą stymulować krytyczne myślenie, ale tylko wtedy, gdy użytkownik jest świadomy tych zagrożeń” — stwierdzono w artykule.
Rezultaty badania wskazują, że uczestnicy pewni możliwości AI wykazywali mniejszy wysiłek w krytycznym myśleniu w porównaniu do tych, którzy pokładali zaufanie we własnych umiejętnościach.
Choć badacze nie twierdzą zdecydowanie, że narzędzia generatywne AI czynią nas mniej inteligentnymi, badanie sugeruje, że nadmierne poleganie na tych technologiach może osłabiać naszą zdolność do samodzielnego rozwiązywania problemów.
