Żuk: Symbol PRL-u i jego znaczenie w historii motoryzacji
Polski samochód dostawczy Żuk, produkowany w Fabryce Samochodów Ciężarowych w Lublinie, przeszedł do historii jako kluczowy element rodzimego przemysłu motoryzacyjnego okresu PRL-u. Pojazd ten, bazujący na konstrukcji warszawy m20, był odpowiedzią na potrzeby rynku lokalnego oraz osiągnął sukces na arenie międzynarodowej.
Geneza i rozwój Żuka
Historia Żuka sięga lat 50. XX wieku. Powojenna Polska borykała się z brakiem lekkiego samochodu dostawczego, który byłby dostępny dla prywatnych użytkowników. Eksploatowane wówczas były głównie duże i ciężkie pojazdy, takie jak Star 20.
Decyzję o rozpoczęciu produkcji lżejszych samochodów dostawczych podjęto w 1957 roku, wyznaczając jako lokalizacje fabryki w Lublinie i Nysie. Aby przyspieszyć proces projektowania i zmniejszyć koszty, konstrukcja Żuka została oparta na warszawie m20. Pierwsza prezentacja pojazdu miała miejsce podczas defilady 1 maja 1958 roku, a produkcja seryjna ruszyła w kolejnym roku.
Specyfikacja i znaczenie eksportowe
Żuk był napędzany czterocylindrowym silnikiem dolnozaworowym o pojemności 2120 cm3 i mocy 54 KM. Samochód mógł osiągnąć prędkość do 90 km/h, a jego spalanie wynosiło średnio 13-14 litrów na każde 100 km. Masa własna pojazdu wynosiła 1300 kg, a jego maksymalna ładowność to 900 kg. W konstrukcji zastosowano wiele elementów zapożyczonych z warszawy m20, w tym zawieszenie i lampy przednie.
W 1971 roku wyprodukowano 17621 Żuków, z czego zaledwie 6 tysięcy trafiło na rynek krajowy. Większość z nich była eksportowana do wielu krajów, w tym do państw bloku wschodniego, a także takich krajów jak Egipt, Ekwador, Kolumbia, Kuba oraz Norwegia. Żuk stał się jednym z symboli eksportowych PRL-u, analogicznie do Fiata 125p.
Różnorodność wersji i zastosowań
W odpowiedzi na różnorodne potrzeby rynku, szybko opracowano różne modele Żuków. Oprócz wersji ze skrzynią ładunkową, wkrótce pojawiła się wersja furgonetka z miejscami dla 10 osób. Egipt zamówił nawet wersję strażacką Żuka, wyposażoną w motopompę i drabinę.
Koniec produkcji i dziedzictwo
Produkcja Żuka zakończyła się 13 lutego 1998 roku, po wyprodukowaniu łącznie 587 tysięcy egzemplarzy. Ostatni Żuk trafił do muzeum zakładowego. Bliźniaczym modelem do Żuka była Nysa, która także bazowała na konstrukcji warszawy m20 i występowała w różnych odmianach, od mikrobusów po objazdowe kina.
Żuk do dziś pozostaje symbolem polskiej myśli motoryzacyjnej okresu PRL-u i jest ceniony nie tylko przez miłośników zabytkowych pojazdów, ale także jako kawałek historii rodzimej motoryzacji.
