„`html
AI umożliwia odczytanie starożytnych zwojów z Herkulanum
Naukowcy z Bibliotek Bodlejańskich Uniwersytetu Oksfordzkiego oraz organizacji Vesuvius Challenge dokonali przełomu w odczytywaniu zwojów, które zostały zwęglone podczas erupcji Wezuwiusza w 79 roku n.e.
Zwoje, jeden z nich oznaczony jako PHerc. 172, pochodzą z rzymskiego miasta Herkulanum i zostały odkryte w XVIII wieku. Wczesne tłumaczenia tych dokumentów stały się możliwe dzięki sztucznej inteligencji, która pozwala odczytać teksty bez konieczności ryzykownego rozwijania ich.
Archeologiczne odkrycie
Erupcja Wezuwiusza pokryła popiołem i lawą m.in. Pompeje oraz Herkulanum, pozostawiając mieszkańców bez szans na ucieczkę. Zwoje, które były przechowywane w posiadłości teścia Juliusza Cezara, zostały zakonserwowane w wyniku pyroklastycznych przepływów. Choć są mocno zwęglone, wyróżniające się chemicznie ślady atramentu pozwalają na ich odczytanie dzięki nowoczesnemu oprogramowaniu.
Technologia unwrappingu cyfrowego
Specjaliści z Uniwersytetu Kentucky opracowali metodę cyfrowego unwrappingu, wykorzystującą tomografię rentgenowską i wizję komputerową do tworzenia trójwymiarowych modeli kruchych dokumentów. Sztuczna sieć neuronowa identyfikuje wzorce w danych skanowania, wskazując obecność atramentu na papirusie.
Do projektu przyczynił się również Luke Farritor, który odczytał pierwsze słowo na nienaruszonym zwoju, co przyniosło mu nagrodę finansową. Musk Foundation, sponsor przedsięwzięcia, przekazała na cele projektu ponad 2 miliony dolarów.
Kolejne odkrycia
W lipcu 2024 roku brytyjska instytucja Diamond Light Source zeskanowała kolejne zwoje, a w ciągu sześciu miesięcy udało się zrekonstruować ich treść. Jeden z pierwszych przetłumaczonych wyrazów to greckie „διατροπή”, co oznacza „wstręt”.
Współpraca międzynarodowa
Mobilizacja międzynarodowych zespołów badawczych, w tym bibliotekarzy i informatyków, umożliwiła analizę nieodczytywanych wcześniej zwojów, które przez blisko dwa tysiące lat pozostawały niedostępne. Richard Ovenden, dyrektor Bibliotek Bodlejańskich, podkreślił istotę współpracy między naukami humanistycznymi a informatyką w odkrywaniu wspólnej przeszłości.
Wnętrze papirusu, czyli jego najgłębiej ukryta zawartość, wciąż czeka na odkrycie. Zespół badawczy ma nadzieję, że tytuł dzieła zostanie odnaleziony w tej części dokumentu.
„`
